Биз бугундан янги рукнни хукмингизга хавола этаяпмиз. Академиямизда Тиббий Педагогика талабалари 4-курсдан клиник фанларни бошлайди. Хар бир циклик амалиётдан бир нима олиб қолиш шарт, албатта. Инсон эса унутувчи хисобланади (инсон сўзи арабча "нийсон”дан олинган – унутувчи), демак хотирага унча ишонч йўқ. Демак, нима қилиш керак? Шубхасиз, билимни умумлаштирган холда йўқолмайдиган бир жойга ёзиб қўйиш керак. Аниқки, у бир куни асқотади. Биз хам шу мақсадда хар бир клиник фанлардан қилинган конспектларни (конспект – мавзуни умумлаштириб, қисқа, аниқ ва схематик тарзда ифода этилиши) интернет сахифаларига кўчиришни бошладик. Эътироз ва қўшимчалариннгиз бўлса изоҳ сифатида баён қилишингизни сўраймиз. Ўткир Ҳошимовнинг "дафтар хошиясидаги битиклари” асар даражасига кўтарилиб, машхур бўлганди. Бизнинг дафтар хошиясидаги эмас, балки дафтарни ўзидаги битикларимиз асар даражасига чиқмаса хам, ниятимизга яраша бировга асқотиб қолса беҳад мамнун бўлар эдик.
ТЕРИ-ТАНОСИЛ КАСАЛЛИКЛАРИ
Бирламчи тошмалар А. Эксудатив 1. Пуфакча (vesicula) – бўшлиқли,бўшлиқ ичида сероз суюқлик бўлган, тери сатхидан кўталиб турадиган, ўлчами 1 см гача бўлган бирламчи эксудатив тошма. Касалликлар: герпес, экзема, оддий учуқ, ўраб олувчи темиратки 2. Пуфак (bulla) – бўшлиқли,бўшлиқ ичида сероз суюқлик бўлган, тери сатхидан кўталиб турадиган, ўлчами 1 см дан катта бўлган бирламчи эксудатив тошма. Касалликлар: пўрсилдоқ яра, Дюринг герпетиформ дерматити 3. Йирингча (pustula) – бўшлиқли,бўшлиқ ичида йиринг суюқлик бўлган, тери сатхидан кўталиб турадиган, ўлчами 1 см гача бўлган бирламчи эксудатив тошма. Касалликлар: остеофолликулит, фолликулит, карбонкул, фурункул, сикоз 4. Бўртма (urtica) –бўшлиқсиз, тери сатхидан салгина кўталиб турадиган, бирламчи эксудатив тошма. Бу тошма эксудатив, лекин бўшлиқсиз. Сабаби бўртма терининг эпидермис қаватида хужайралар ичида тез ўтадиган суюқлик йиғилиши натижасида пайдо бўлади. Касалликлар: эшакем, қичима, хашорат чаққанда Б. Пролифератив 1. Тугунча (papula) – бўшлиқсиз, тери сатхидан кўталиб турадиган, ўлчами 1 см гача бўлган бирламчи пролифератив тошма. Касалликлар: псориаз, қизил ясси темиратки, экзема, юқумли моллюска, сўгал 2. Тугун (nodus) – бўшлиқсиз, тери сатхидан кўталиб турадиган, тери ости ёки ёғ қаватидан ўсиб бориб катталиги нўхатдан ёнғоққача бўлган бирламчи пролифератив тошма. Касалликлар: тери сили (скрофулодерма), лепра, учламчи сифилис 3. Дўмбоқча (tuberculum) – бўшлиқсиз, тери сатхидан кўталиб турадиган, ўлчами 1 см гача бўлган бирламчи пролифератив тошма. Бу тошма патологик ўзгаришлар терининг дерма қаватини батамом эгаллаши натижасида пайдо бўлади. Касалликлар: тери сили (скрофулодерма), лепра, учламчи сифилис 4. Доғ (macula) – терининг чегарали қмсми ранг ўзгариши. Доғлар яллиғли (розеола ва эритема) ва яллиғсиз (петехия, экхимоз, қонталаш); келиб чиқиш сабабига кўра қон томирли, пигментли ва сунъий бўлиши мумкин. Касалликлар: ранг-браранг темиратки, эритразма, витилиго
Оддий контакт дерматит Бемор тошма сабабини аниқ билади (шартсиз таъсирот). Турлари: Ўткир (куйиш) ва сурункали (қадоқ) Даврлари: 1. Эритроматоз – чегараси аниқ, ўлчами таъсир этган омилга мос келадиган ялиғланишли доғ. 2. Буллёз – қизарган тери шишиб инфильтрацияланади, пуфакча хосил бўлади 3. Некротик – таъсир жуда кучли бўлган бўлса, тери некрозга учраши хам мумкин.
Дермографизм – терининг ташқи таъсирга қон томир реакцияси. Буни аниқлаш учун бирор нарса билан терига босиб сурганда оқ ёки қизил рангга киради. Агар оқ дермографизм бўлса, Са препаратлари қўллаш мумкин эмас.
Никольский симптоми – пинцет билан тошма териси тортилса, худди шафтоли пўстидек эпидермис осон кўчади. Бу симптом пўрсилдоқ яра, Лайелл синдроми ва чақалоқларда учрайдиган эпидемик пурсилдокда мусбат бўлади.