Dushanba, 29.04.2024, 06:59
Salom Гость | Guruh "Mehmonlar" | RSS
Kirish
Qidirish

Главная » 2011 » Iyun » 6 » Қизилўнгач хирургик касалликлари
06:38
Қизилўнгач хирургик касалликлари

КИЗИЛУНГАЧ  АНАТОМИЯСИ
Кизилунгач (esophagus) – халкум билан ошкозоннинг кардиал кисмини богловчи мускулдан иборат най хисобланиб, катта ёшдаги одамларда узунлиги 25-30см эркакларда ва 23-24см аёлларда, девор калинглиги эса уртача 3-4мм келади. Кизилунгачга кириш кисми юкори курак тишлари чегарасидан хисобланганда уртача 14-15смда жойлашган.

Кизилунгач анатомик жихатдан уч булимдан иборат:
1. Юкори буйин сохаси – 5-6см булиб, кизилунгачнинг кириш кисмидан унинг орка кукс оралигигача давом этган кисми хисобланади.
2. Урта кукрак сохаси – 17см гача булиб, кизилунгачнинг кукрак кафаси буйлаб диафрагмагача булган оралиги хисобланади.
3. Пастки корин сохаси – 2-4см булиб, кизилунгачнинг диафрагмадан чикиб ошкозоннинг кардиал кисмигача боглаган сохаси хисобланади.
Кизилунгач халкумнинг узуксимон тогайининг пастки киррасидан яъни VI буйин умурткаси чегарасидан бошланади. Кизилунгач ошкозонга олд томондан VII ковурга тогайи сохасида, орка томондан XI кукрак умурткаси чегарасида утади. Кизилунгач узининг йуналишида бир канча аъзолар билан бирга ёндош жойлашган:
Олд томонидан:          Юкорида – унгрокда трахея билан;
Пастда – юракнинг унг булмачасининг орка юзаси билан;
Охирида – диафрагмадан чиккандан кейин жигарнинг чап булаги оркаси билан;
Орка томонидан:         Юкорида – буйин ва юкори кукрак умурткалари билан;
Пастда - кизилунгач IV кукрак умурткаси кисмида узоклашиб, унг томонида ток веналар (v.azygos) ва чап томонида кукрак аортаси билан;
Шу йуналишда кизилунгач унг бронхиал артерияни, бир нечта ковургалараро артерия ва веналарини кесиб утади.
Унг томонидан:            Юкорида – калконсимон безнинг унг булаги;
Уртада – трахея ва трахеобронхиал лимфа тугунлари билан;
Чап томонидан:            Юкоридан калконсимон безнинг чап булаги билан;
Уртада – медиастенал плевра билан;
Пастда – ошкозон туби билан;
Кизилунгач олд девори буйлаб чап адашган нерв, орка девори буйлаб унг адашган нерв утади. Кизилунгачнинг абдоминал кисми корин парда билан уралган.
Кизилунгач 3 кисмида физиологик торайиш (angustiae) мавжуд:
1. Кизилунгачнинг бошлангич кисмида яъни узуксимон тогайнинг пастки кирраси сохасида – кизилунгач огзи хисобланади.
2. Кекирдакнинг иккита бронхга булинган ерида, кизилунгач билан кесишган сохаси.
3. Кизилунгачнинг диафрагмадан корин бушлигига утиш кисмида (кардиал жомга тугри келади).
Кизилунгачнинг девори 4 та каватдан иборат:
1. Шиллик кавати;
2. Шилликости (безлар жойлашган) кавати;
3. Мускул кавати:
4. Бириктирувчи тукимадан иборат ташки кавати;
Мускул кавати кизилунгач деворининг асосини ташкил килади ва иккита каватдан иборат:    1. Ташки узунасига кетган мускул кавати;
                2. Ички айланма мускул кавати;
Улар орасида нозик бириктирувчи тукима жойлашган булиб, унда кон томирлари ва нервлар жойлашган. Узунасига жойлашган мускуллар айланма жойлашган мускуллардан калинлиги буйича икки баровар ингичкарокдир. Кизилунгач мускулларинг бошлангич кисми кундаланг таргил мускуллардир, пастки кисмларида эса силлик мускуллардан иборат.
Кизилунгачда куйидаги бойламлар мавжуд:
1.              Кизилунгач-бронхиал бойлам – бу кизилунгачни олд чап деворини унг бронх асоси билан    боглайди;
2.              Кизилунгач-аортал бойлам – кизилунгачнинг орка чап деворини аорта равоги билан боглайди;
3.              Морозов-Саввин бойлами – бу кизилунгачнинг дистал кисмини диафрагма билан боглайди.
      Кизилунгач бир нечта томирлардан кон олади ва узаро яхши анастомоз хосил килади.
1.              Юкори кисмида – умровости артерияси толалари, юкори ковургалараор артериялар ва калконсимон без артерияси оркали;
2.              Урта кисмида – Бир канча ковургалараор артериялар толалари, бронхиал артерия ва аортанинг кизилунгач толаси билан;
3.              Пастки кисмида – пастки диафрагмал артерия ва ошкозоннинг чап артерияси билан;
Кизилунгачдан веноз кон окиши пастки калконсимон вена, перикардиал вена, орка кукс оралиги ва диафрагмал веналар оркали веноз кон vv. аzygos ва hemiazygos оркали юкори ковак венасига куйилади. Бу венлар клапанларга эга эмаслар ва бу веналар ошкозон ва дарвоза веналари билан богликдир. Яъни шуни айтиб утиш керакки, бу венлар оркали дарвоза веналар системаси билан ковак веналари узвий богликдир.
Кизилунгачдан лимфатик томирлар чукур буйин лимфатик тугунларига, орка кукс оралиги ва ошкозон лимфатик тугунларига боради. Юкори кисмдан трахеал ва трахеобронхеал лимфатик тугунларга, пастда кардиал кисм лимфатик тугунларига куйилади.
Кизилунгач парасимпатик (n.vagi) ва симпатик (gangl.stellatum) нервлар билан иннервацияланади. Шундай килиб, кизилунгачнинг асосий вазифаси овкат лукмаси ва суюкликни халкум бушлигидан ошкозонга утказишдан иборатдир.
КАРДИОСПАЗМ
Бу кизилунгачнинг сурункали полиэтиологик касаллиги хисобланиб, овкат лукмаси ва суюкликнинг кизилунгач буйлаб туриб колиши билан намоён булади. Унда ютиш мабойнида кардиянинг рефлектор очилишининг бузилиши ва кизилунгач перистальтикаси билан девор тонусининг сустлашиши окибатида келиб чикади.
Биринчи маротаба бу касалликни 1679 йил инглиз терапевти Томас Уиллс томонидан ёзиб колдирилган. Купгина адабиётларда бу касалликни турлича номлашган яъни "кизилунгачнинг идиопа­тик кенгайиши”, ”мегоэзофагус", "френоспазм”, "ахалазия кардии”, "хиатоспазм” ва "кардиоспазм”.
1882 йил Микулич томонидан киритилган "кардиоспазм” термини ва 1888 йил Эйхорн томинидан киритилган "Кардия ахлазияси” термини хозирда куп ишлатилади, чунки "кардиоспазм” термини асосида кардия иннервациясининг бузилиши окибатида унинг спазми юзага келиши ва "Кардия ахалазияси” термини асосида кардиянинг рефлектор очилишининг бузилиши кузда тутилган.
Этиопатогенез
Кардиоспазмнинг келиб чикиш сабаблари полиэтиологик хисобланади. 1973 йили Федоров О.Д. кардиоспазм юзага келиш сабабларини 4 та группага бирлаштирган:
1.              Тугма кардиоспазм назарияси
2.              Вегетатив нерв системасининг дисфункцияси назарияси
3.              Кардиоспазмнинг рефлектор назарияси
4.              Психоневротик назария
Тугма кардиоспазм назарияси асосида кизилунгачмускулларининг тугма атонияси, тугма нуксонлар ва ауэрбавовский чигалининг тугма етилмаганлиги билан боглашади.
Вегетатив нерв системасининг дисфункцияси назарияси асосида кизилунгачнинг парасимпатик нерв системаси билан иннервациясининг бузилиши окибатида кардиянинг спазми юзага келиши билан боглашади.
Рефлектор кардиоспазм назарияси асосида кизилунгачда мавжуд патологик холатлар окибатида органик узгаришлар туфайли кардиянинг торайиши ва кизилунгачнинг кенгайиши билан боглашади.
Психоневротик назария асосида психиологик жарохатлар окибатида кизилунгачда тургунликнинг бузилиши билан боглашади.
Кардия ахлазияси назариясини биринчи булиб 1883 йили Крохекер ва Малтер айтиб утишган булиб, унинг асосида кардиянинг рефлектор бушашишининг етишмовчилиги ётади.
Кизилунгач томонидан кардиоспазмда 2 турдаги узгариш кузатилади:
1 чи турида кизилунгачнинг дистал кисмининг торайиши билан унинг узунасига цилиндрик кенгайиши билан кечади.
2 чи турида кизилунгачнинг дистал кисмининг торайиши билан унинг бироз кисмининг копсимон ёки S симон кенгайиши билан кечади.
Кардиоспазмда кизилунгачда юзага келувчи узгаришларни 1962 йили Петровский Б.В. ва Федоров О.Д. томонидан 4 та турга ажратишган:
1.              Кизилунгачнинг кенгайишисиз юзага келувчи кардиянинг функционал спазми
2.              Кизилунгачнинг бироз кенгайиши билан юзага келувчи кардиянинг тургун спазми
3.              Кизилунгачнинг кучли кенгайиши билан юзага келувчи кардиянинг мускул каватида чандикли узгаришлар мавжудлиги.
4.              Кизилунгачнинг делятацияси (S-симон) билан юзага келувчи кардиянинг торайиши (эзофагит билан кечиши).
Клиникаси
Кардиоспазм билан купинча аёллар касалланади. Касаллик бир неча ойдан бир неча йилларгача давом этади. Кардиоспазмда бирламчи ва иккиламчи симптомлар мавжуд. Асосий бирламчи симптомлар бу учлик: дисфагия, регургитация ва огрик.
Дисфагия – бу ютиш фаолиятининг бузилиши тушинилади.
Регургитация яъни овкат лукмасини кайт килиш булиб, унда овкат мабойнида, овкатдан кейин ёки кечкурунлари кузатилади. Регургитацияда кайт килинган массада нордон таъм кузатилмайди. Овкат лукмаси билан бирга кизилунгачдаги без ажралмалари ва сулаклар билан аралаш сутсимон куйук аралашмалар хам кайт килинади.
Огрик асосан туш оркасида кизилунгач йуналиши буйлаб кузатилади. Огрик кураклар орасига, чап елкага буйин умурткасига иррадация килиши мумкин.
Кардиоспазмдаги иккиламчи симптомлар патогномик хисобланмайди. Булар:
Аэрофагия – овкат лукмасини яхши ютиш учун беморлар хаво билан бирга ютинадилар, бунинг окибатида кизилунгачда босим ошади.
Гидрофагия – овкат билан бирга сув ичиб юбориш.
Озиб кетиш – кардиоспазмнинг охирги боскичларида кучли намоён булади.
Булардан ташкари умумий холсизлик ва жахлдорлик кузатилади.
Диагностикаси
-                 Беморларни шикоятларини сураб суриштириш
-                 Клиник ва инструментал текширувлар
Объектив текширишда  беморларда 1-2 чи боскичларида шикоятлари яккол намоён булмайди, факат 3 ва 4 боскичларида озиб кетиш кузатилади.
Инструментал текширишлар:
1. Рентгенологик:
-                 Кукрак кафаси ва корин бушлики рентгенографияси.
-                 Контраст рентгенография.
-                 Рентгенокимография, рентгенокинетография (кизилунгач функциясини текшириш)
2.              Эндоскопик:
-                 Эзофагоскопия.
-                 Гастродуоденоскопия.
3.              Эзофагоманометрия
4.              Световая и электронная микроскопия
5.              Ошкозонннинг кислоталигини аниклаш.
6.              Лаборатор текширувлар.
-                 Умумий клинико-лаборатор анализлар.
-                 Биохимик анализлар.
Рентгенологик текширувлар асосий хисобланиб, унда кизилунгачнинг анатомо-функционал узгаришлар аникланади. Рентгенологик белгиларга куйидагилар киради:
-                 Урта соянинг унгга кенгайиши
-                 Ошкозонда газ пуфагининг йуклиги
-                 Кизилунгачнинг дилятацияси, дистал кисмининг торайиши ва унинг цилиндрик
       ёки S-симон кенгайиши.
-                 Кизилунгач деворининг бушасмаслиги.
-                 Кизилунгач кискаришининг бузилиши.
-                 Контраст модданинг кардия устида туриб колиши ва унинг ошкозонга секин
       утиши.
-                 Кизилунгач шиллик каватининг релефининг узгариши яъни букиши ва
       калинглашиши.
Эндоскопик текширув кардиоспазмда кенг маълумот берувчи усуллардан хисобланади. Унда кардиоспазмнинг 3-4 даражаларида ва кизилунгачда эзофагит белгилари юзага келган холларда аникланади. Ундан ташкари бошка бир касалликлар билан дифференциал диагностикада ахамиятга эга.
Эзофагоманометрия – текширувида кизилунгач бушлиги ичидаги босимни улчашдан иборат. Унда баллонометрик усул билан утказилади.
Дифференциал ташхис
Дифференциал диагностикани кардиоспазм клиникаси билан кечувчи касалликлар билан таккослаш лозим. Буларга куйидагилар киради:
-                 Кизилунгачнинг яхши сифатли усма касалликлари билан
-                 Кизилунгачнинг ва кардиянинг рак касалликлари билан
-                 Диафрагманинг кизилунгач тешигининг чурралари билан
-                 Кизилунгачнинг дивертикуллари билан
-                 Кизилунгачнинг чандикли торайиши билан
Кардиоспазмни даволаш
Даволаш принцларини 3 та гурухга булиш мумкин
1.              Консерватив
2.              Инструментал
3.              Жаррохлик
Умумий принциплар куйидагилардан иборат: Тинчлик, рухий хотиржамлик, пархезни саклаш, калорияли ва бой витаминли овкатлар истеъмол килиш. Овкатларни секин ва илик сув билан бирга истеъмол килиш. Уйкудан олдин овкатланмаслик.
Консерватив даволаш касалликнинг дастлабли боскичларида кулланилади. Унда дори-дармонлар кабул килиш ва физиотерапия утказишдан иборат. Дорилардан тинчлантирувчи (бромид натрий, элениум), бушаштирувчи (но-шпа, метацин, платифиллин), холинолитик препаратлар (атропин), витамин ва оксил препаратлари (плазма, липофундин, глюкоза) кабул килишдан иборат.
Физиотерапевтик муожаларга ханжарсимон усик областига диатермия куйиш, новакаин билан электрофорез ва симпатик гангиялар сохасига ултразвук куйишдан иборат. Консерватив терапияни кардиоспазмда инструментал усуллар билан биргаликда олиб борилса яхши натижа беради. Булар:
Кардиодилятация – бу махсус кардиодилятатор асбоби билан огиз оркали кардиоэзофагиал тусикни кенгайтиришдан иборат. Бу усулни куллашга карши курсатмалар мавжуд. Улар беморнинг огир ахволи, яъни кон-томир етишмовчилиги, ЮИК, стенокардия, кучли эрозив эзофагит, кизилунгач веналарининг кенгайиши – кон кетиш асорати мавжуд булса, гемофилия ва хомиладорликнинг охирги даврлари.
Кардиодилятаторларнинг 3 хили мавжуд – гидравлик, механик ва пневматик.
Гидравлик усул хозирги пайтда кам кулланилади. Механик кардиодилятация хорижда куп кулланилади, бизларда пневматик усул кенг таркалган. Кардиодилятацияда кизилунгачнинг йиртилиши ва кон кетиш асоратлари кузатилиши мумкин.
Жаррохлик даволаш усуллари
Кардиоспазмни хирургик даволаш 19 аср охирлари ва 20аср бошларида бошланган.
1901 йили Геллер томонидан киритилган экстрамукоз эзофагокардиомиотомия усул булиб, унда кардия ва кизилунгачнинг терминал кисмини буйламасига шиллик каватигача мускулларини 8-10см гача кесишдан иборат. 1919 йил Геларовский биринчи маротаба эзофагогастростомия усулини куллаган. Унинг мохияти шундан иборатки, унда кизилунгачнинг торайган кардиадан юкорида кенгайган абдоминал кисмини ошкозон туби уртасида ёнма-ён анастомоз куйишдан иборат.
1959 йилда Б.В.Петровский томонидан киритилган эзофагокардиофренопластика усулида кардиомиотомиядан кейин кизилунгачда хосил булган дефектни диафрагмадан лоскут оркали ёпишдан иборат.
1957 йили Т.А.Суворов томонидан биринчи маротаба кардия ахалазиясини даволаш учун – эзофагокардиогастропластика операцияси бажарилган. Бунда кизилунгачда эзофагокардиомиотомиядан кейин хосил булган дефектни ошкозон девори билан ёпишдан иборат.
Хозирда эзофагокардиогастропластика ва эзофаго­кардиофренопластика операциялари амалда кенг таркалган.Бу операциялар асосан кардиоспазмнинг охирги 4-даражасида кулланилади.
КУЙИШДАН КЕЙИН ЮЗАГА КЕЛУВЧИ КИЗИЛУНГАЧНИНГ ЧАНДИКЛИ ТОРАЙИШИ
Этиопатогенез
Куйишдан кейин юзага келувчи кизилунгачнинг чандикли торайиши асосан кимёвий куйишлардан кейин келиб чикади. Кизилчнгачнинг куйиш патогенизида 2 хил таъсир ётади яъни бир томондан - умумий захарланиш булса, иккинчи томондан -махаллий куйишдир. Умумий захарланиш махаллий куйиш даражаси билан узвий богликдир.  Куйиш асосан кислоталар ва ишкорлар билан юзага келади. Кислоталар билан куйишдан кейин кизилунгач юзасида коагуляцион некроз юзага келади. Ишкорлар билан куйиш кислоталар билан куйишдан кура чукур узгаришларга яъни колликвацион некрозга олиб келади. Унинг натижасида купинча кизилунгачнинг тешилиши билан бирга флегмона ва медиастенит юзага келади. Ишкорларга натрийли каустик сода, аммоний нашатырли спирт, кальций оксиди, силикатный клей  ва бошкалар киради.
Кизилунгачнинг куйиш чукурлигига караб, Ванцян Э.Н. 1971 йил 3 даражага ажратган:
1.              Енгил даражаси - унда кимёвий куйишда кизилунгачнинг факат юзаки эпителиал кавати шикастланади. Бунинг натижасида эпителийни пуфакли ажралиши ва катарал яллигланиши юзага келади. 1-2 хафта мабойнида кизилунгач юзасида чандиксиз тулик эпителизация юзага келади.
2.              Урта даражаси - унда кимёвий куйишда кизилунгачнинг шилликости ва мускул кавати шикастланади.
3.              Огир даражаси - кизилунгачнинг хамма кавати шикастланади. Жараён кизилунгачдан ташкари кукс оралиги клетчаткасига, плевра, перикард ва трахеяга хам утади. Унинг окибатида медиастенит юзага келади.
Ванцян Э.Н. ва Тощаков куйишнинг 5 та боскичини ажратишган:
1                – боскич бу тукималарнинг шикастланиши. Бунда кимёвий суюкликнинг огиз бушлиги, халкум, кизилунгач ва ошкозон шиллик кавати билан таъсир килиши.
2                – боскич бу уткир яллигланиш (биринчи 3-5 сутка). Бунда кучли альтерация ва экссудация билан кечади.
3                – боскич бу некротик массаларни ажралиши (7-15 кун давом этади).
4                – боскич бу грануляция хосил булиши (куйишнинг 2-3 даражасида).
5                – боскич бу чандик хосил булиши билан бирга торайишнинг юзага келиши.
Классификацияси
Куйишдан кейин юзага келувчи кизилунгач торайиш таснифи 1982 йил Ратнер Г.Л. ва Белоконев В.И. томонидан келтирилган.
Куйишнинг келиб чикиши буйича:
1. Кислотали
2. Ишкорли
3. Турлича
Келиб чикиш давомийлига караб:
1. Эрта (3-4 хафта ичида)
2. Кеч (1 ойдан кейин)
Келиб чикиш механизми ва клиник кечиши буйича
А. Кизилунгачнинг утказувчанлигининг функционал бузилиши
1. Функционал анорексия
2. Функционал дитсфагия
Б. Кизилунгачнинг утказувчанлигининг механик бузилиши
     Торайиш даражасига караб: 1-чи, 2-чи, 3-чи, 4-чи, 5-чи даражали
     Торайиш жойлашиши буйича:
А. Юкори – кизилунгачнинг кириш буйин кисми
Б. Урта – аортал ва бифуркацион кисми
В. Паст – эпифренал ва кардиал кисми
Г. Комбинациялашган – кизилунгач ва ошкозон
    Таркалишига караб:
А. Киска – мембраноз ва циркуляр (3см дан кичкина)
Б. Найсимон (3 см дан катта)
В. Чегараланган
Г. Тотал
Торайиш туфайли юзага келган кенгайишга караб:
Конуссимон
Копсимон
Асоратлар мавжудлиги буйича:
А. Кукс оралигига окмалар хосил булиши
Б. Кизилунгач дивертикуллари
В. Кизилунгачнинг чандикли кискариши
Г. Кизилунгач-бронхиал ва кизилунгач-трахеал окмалар хосил булиши
Авж олиш характерига караб:
Секин кечиши
Тез кечиши
Клиникаси
Клиник белгилари куйишни келтириб чикарувчи суюкликнинг микдорига ва концентрациясига боглик. Бунда огиз бушлигида, халкумда, кукс оралигида ва эпигастрал сохаларда огриклар юзага келади. Дастлаб овоз бугилиши ва хансираш келиб чикади. Умумий интоксикацияда артериал босимнинг тушиб кетиши ва кон томир етишмовчилиги билан кечади. Ундан ташкари кон кетиши, кизилунгач тешилганидан кейин медиастенит аломатлари, пневмония ва асфиксия туфайли улимга олиб келиши мумкин.
 Диагностика
Диагностик текширув – беморларни шикоятларига, касаллик тарихига, касалликнинг кечишига ва инструментал текширувларга асосланган. Буларга:
1. Рентгенологик:
-                 Кукрак кафаси ва корин бушлики рентгенографияси.
-                 Контраст рентгенография.
-                 Рентгенокимография, рентгенокинетография (кизилунгач функциясини текшириш)
2. Эндоскопик:
-                 Эзофагоскопия.
-                 Гастродуоденоскопия.
Даволаш
Даволаш куйиш жараёнинг боскичларига, унинг характрига, кимёвий суюкликга, куйишдан кейин утган муддатга боглик.
Куйиш юзага келган вактда огиз бушлигини куп микдорда сув билан чайиш, кизилунгач ва ошкозонни зонд оркали ювиш ва 500мл гача сут ичириш лозим. Биринчи суткасида тинчлантирувчи ва огрик колдирувчи препаратлар килинади. Куйиш асфиксия билан кечган такдирда трахеостома бажариш, нафас олиш бузилганида суъний нафас олиш аппаратига улашдан иборат. Овкатланиш 3 кундан буюрилади.
Куйишдан кейин юзага келувчи кизилунгачнинг чандикли торайишини даволаш консерватив ва жаррохлик усуллардан иборат.
Кизилунгачнинг утказувчанлигининг функционал бузилишининг 1-3 даражасида консерватив даволаш кизилунгачни бужлашдан иборат. 4-чи ва 5 чи даражасида кизилунгач пластикасидан иборат. Кизилунгачнинг утказувчанлигининг чандикли торайиши турли окмалар билан кечган такдирда хам жаррохлик усуллари кулланилади.
Консерватив даволаш усуллари
Куйишнинг дастлабки  кунларида бужлаш утказиш яхши окибатларга олиб келмайди, чунки кизилунгачнинг перфорацияси ва кон кетиши юзага келиши мумкин. Шунинг учун дастлабки бужлаш куйиш юзага келгандан кейин 7-15 кунлари утказиш тугри келади. Шу билан бирга уртача 8-10% холатларда улимга олиб келади.
Кизилунгачни бужлашнинг куйидаги турлари мавжуд.
1.              Огиз оркали бевосита (вслепую) бужлаш (кам ишлатилади, чунки перфорация куп юзага келади. Улимга 10% холатларда олиб келади).
2.              Эзофагаскоп оркали бужлаш (перфорация кам, лекин травма куп юзага келади).
3.              Ип оркали ретроград бужлаш (гастростом оркали).
4.              Огиз оркали ип билан бужлаш.
5.              Метал сим оркали бужлаш. Бу 1965 йил Ванцян З.Н. томонидан ишлаб чикарилган.
Бужлаш окибатида куйидаги асоратлар юзага келади: эзофагит, кон кетиши ва кизилунгачнинг тешилиши.
Куйишдан кейин юзага келувчи кизилунгачнинг чандикли торайиши жаррохлик усул билан даволаш
Мутлок курсатмалар
1. Кизилунгач облитерацияси яъни утказувчанлигининг тулик бузилиши
2. Бужлаш муожалари нафи тегмаса
3. Кизилунгач-бронхиал ва кизилунгач-трахеал окмалар хосил булса
Нисбий курсатмалар
1. Кизилунгачнинг копсимон кенгайиб кетиши
2. Кукс оралигига окмалар хосил булиши
3. Кизилунгач дивертикуллари
Жаррохлик усуллари:
1. Гастростомия
2. Кизилунгачни ошкозон билан пластикаси
3. Кизилунгачни ингичка ичак билан пластикаси
4. Кизилунгачни йугон ичакнинг унг кисми билан пластикаси
5. Кизилунгачни йугон ичакнинг чап кисми билан пластикаси
6. Кизилунгачни тери билан пластикаси
КИЗИЛУНГАЧ ДИВЕРТИКУЛИ
Кизилунгач деворининг чегараланган копсимон кенгайиши – дивертикул дейилади. Дивертикул хакидаги маълумотлар 18 аср да 1764 йили инглиз анатоми Лудлов томонидан аникланган. 1877 йили Ценкер дивертикулларни патогенитик жихатдан пульсион, тракцион ва аралаш турларга ажратган.
Этиопатогенез
Пульсион дивертикуллар кизилунгач бушлигида босим ошиши окибатида, кизилунгач деворининг кучсиз жойида шиллик каватининг буртиб чикиши билан намоён булади.
Тракцион дивертикули кизилунгач деворининг кукс оралиги клетчаткасининг яллигланишли ва чандикли жараёнлари туфайли кенгайиши тушинилади.
Аралиш дивертикуллар тракцио-пульсион ёки пульсио-тракцион дивертикул холатида кечади.
Дивертикуллар асосан 45-70 ёшлар атрофидаги одамларда куп учрайди.
Дивертикул ривожланиши 3 боскичдан иборат:
1.              Кизилунгач деворидаги кичкина буртиб чикиши
2.              Дивертикул копининг хосил булиши
3.              Катта улчамдаги дивертикул
Классификация
Келиб чикиш характерига караб: пульсион, тракцион ва аралаш турлари.
Жойлашишига караб: кизилунгач-халкум дивертикули (ценкер), кизилунгачнинг юкори, урта ва пастки кисмлари дивертикуллари.
Клиникаси
Кизилунгач дивертикулининг дастлабки боскичларида хеч кандай клиник аломатлар кузатилмайди. Асосан томокда кандайдир нокулайлик, сулак ажралиши, йуталиш, балхам чикиши ва огрик юзага келиши мумкин. 2-3 боскичларида кизилунгач тикилиши ва дисфагия белгилари келиб чикади. Бу билан бирга огиздан ёмон хид сезилади. Дивертикул ичи бушашганда, куйидаги белгилар сустлашиб, бемор енгиллик кузатади. Дивертикулит юзага келганда турли характердаги огриклар кузатилади. Ярали дивертикулитда унинг перфорацияси хам юзага келиши мумкин.
Диагностикаси
Дивертикул диагнози клиник белгилар ва рентгенологик узгаришларга асосан куйилади. Контраст рентгенографияда дивертикул жойлашган жойи ва улчамлари аник намоён булади. Эндоскопик текширув хам кенг маълумот беради.
Даволаш
Кизилунгач дивертикулини консерватив ва жаррохлик йул билан даволанилади. Консерватив терапия дивертикулларни даволамайди, факат операцияга тайёргарлик сифатида, дивертикулитни даволашда кулланилади.
Жаррохлик усул дивертикулнинг 2-3 чи боскичлари ва асоратланган дивертикулларда кулланилади. Операциядан 48 соат олдин суюк овкат буюрилади.
Куйидаги жаррохлик усуллари мавжуд:
1. Дивертикулэктомия (бир - икки моментли)
2. Дивертикул инвагинацияси
3. Дивертикулопексия
4. Эндоскопик усул
Асосан бир моментли дивертикулэктомия муожаласи куп кулланилади. Операциядан кейин 48 соат мабойнида огиз оркали овкатланиш такикланади.
Дивертикул инвагинациясини 1896 йили Цирард курсатиб берган. Бу кичкина дивертикулларда бажарилади.
Дивертикулопексияда дивертикул копчаси кутарилган холатда тикилади. Бу муожала тарихий ахамиятга эга булиб, поллиатив усулларга киради.
Эндоскопия усулда дивертикул копчаси ва кизилунгач орасидаги тусикни кесишдан иборат булиб, радикал усул хисобланмайди.
Диверитикул окибати яхши эмас, чунки жаррохлик муожалари кулланилмаси 2,3-3,3 % холатларда асоратлар туфайли беморларда улимга олиб келади.
Категория: Foydali | Просмотров: 18492 | Добавил: Admin | Рейтинг: 2.1/8
Всего комментариев: 1
1 Хуршидбек  
Хурматли admin агар иложи буса кизилунгачдан кон кетиши,кизилунгачда варикоз кенгайиши хакида малумот йозсез.оператсия билан бутунлай тузалса буладими.кайда канде операция килинади.олдиндан катта рахмат.

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи.
[ Регистрация | Вход ]
Bizning savol
Сиз келажакда қайси сохани танламоқчисиз?
Barcha javoblar: 1597
Tesha tegmagan gaplar
Statistika

Onlayndagilar: 1
Mehmonlar: 1
Foydalanuvchilar: 0

Copyright MED-PED tma-medped@mail.ru © 2024
Сайт создан в системе uCoz