Даун касаллиги 21 хромосома бўйича трисомия. Кариотипи 47,ХУ,21* Хар икки жинсда учрайди. Белгилари буйи одатда паст булади акли заиф боши кичкина думалок , энсаси қийшик кўзлари қисик бурни калта, ханшари ясси ва кенг кулоклари кичкина ; оғзи ярим очиқ ва тили осилган; пастки жағи туртиб чиққан юриши бесунакай бўлади ва дудукланиб гапиради. кўкрак шакли ўзгаради, панжа ва оёк кафтлари қисқаради ёки кенгаяди(брахидактилия), жимжималок кийшик бўлади(клинодактилия), унинг ўрта қисми ривожланмайди; Уларнинг мушаклари ҳаддан ташқари ўсиши натижасида бўғимлар ҳаракати ҳам ортади Брушвильд доғлари, яъни кўз шох пардасида оқ ёки сариқ доғлар
ЭДВАРС СИНДРОМИ 18 жуфт хромосома трисомияси. 70 фоизини қизлар касалланади. Кариотипи: 47, ХХ ,18* ўзига хос белгилари(Фенотипик): 1. пренатал ривожланмаслик; 2. суяк тизими ривожланишининг кўплаб нуқсонлари: бош суягининг чўзинчоқ (долихоцефалия) шакли; 3. Пастки жағ ва оғизнинг кичиклиги; 4. кўз косасининг қисиқлиги; 5. қулоқ чаноғининг қийшиқлиги. 6. Бу касалликда кўкрак кафаси кенг ва қисқа бўлади; 7. оёқ кафти аномал ривожланади; полидактилия; 8. суяклар флексор жойлашади; 9. ички органларнинг туғма нуқсонлари аниқланади.
Патау синдроми 13 жуфт хромасома трисомияси. Кариотипи: 47, ХУ,13*; Сублетал касаллик Белгилари: 1. Гарчи болалар ўз вақтида туғилсада, уларнинг оғирлиги 900 граммни ташкил этади. 2. Бош суяк айланаси кичиклашади (микроцефалия) ; 3. қулоқлар нотўғри шаклланиб, пастда жойлашади. 4. микрофтальмия ёки анофатальмия 5. Юқори лаб ва танглай бир ёки икки томонлама бекилмай қолади ("бўри танглай”), 6. полидактилия, бўғимлар ўта қайишқоқ бўлади. 7. Асаб тизими ва ички органларнинг кўплаб ривожланиш туғма нуқсонлари, 8. 80 – 85 фоиз ҳолатларда эса қулоқларнинг эшитмаслиги аникланади.
Вольф –Хиршхорн синдроми Хромосома (4) калта елкасининг ажралиши билан боғлик. Бу синдромда 4-халқасимон хромосома ҳолатлари қайд этилган. Кариотипи:46,ХУ,4р-(делеция); Белгилари: 1. гипотрофия, 2. аклий ва жисмоний ривожланишнинг кечикиши; 3. микроцефалия ; 4. Гипертелоризм; 5. кичкина паст жойлашган қулоқлар, 6. кенг ва қалинлашган бурун, 7. лабнинг ёриқлиги, 8. қалтираш билан намоён бўлади.
Лежен ("Мушук чинқириғи”)синдроми 5 хромосоманинг калта кифтида жойлашган генларнинг етишмаслиги билан боғлиқ Кариотипи: 46,ХУ,5р- ўғил ва қиз болалар бир хил касалланади. Белгилари: 1. Мушук овозини эслатадиган ғайриоддий йиғи 2. аклан ва жисмонан ривожланмаслик; 3. қулоқ супраларининг паст жойлашуви, қийшиқлиги, гипертелоризм, 4. эпикант, кўзларнинг қисиқлиги, 5. юзнинг думалоқлиги 6. қон босимининг пасайиб кетиши 7. Кўпчилик болалар эрта ёшда нобуд бўладилар.
Шерешевский-Тернер синдроми. Х хромомсомасида жойлашган генетик материалнинг етишмаслиги билан боғлиқ хромосоманинг бир қисми ёки ҳаммаси йўққа чиқишига қараб турли клиник кўринишга эга бўлади. Бутун бир хромосома етишмаганда эса кариотип 45(Х0 ), Х хромосомалардан бирининг калта елкасининг делецияси кузатилади. Белгилари: 1. жисмоний ривожланмаслик:бўйи 145 см гача; 2. бўйинда "қанотсимон”бурмалар бўлиши; 3. юрак-қон томир аномалиялари; 4. оёк кафтининг вальгус кийшайиши; 5. Иккиламчи жинсий белгиларнинг ривожланмаслиги 6. жинсий фаолиятнинг бузилиши
Мультифакториал ёки полиген касалликларини чикишда бир нечта генларни мутациялари булиб, уларни ичида 10-15% асосий ген, колганлари (85-90% )ген-модификаторлар деб аталади узларининг паталогик таъсирини булар ташки мухит факторларини комплекси билан биргаликда юзага чикаради.
МФК-га хос критериялар. 1. Популяцион ва оилавий суъратларнинг хар хил булиши. Оилавий суърат анча юкори булади. 2. Оилада касаллар сони кам булса, кариндошлари учун хавф-хатарни даражаси пробанднинг касаллигининг огирлигига боглик. 3. МФК-ни клиник куринишини спектри яширин, енгил турларидан, то огир шакилларигача булиши мумкин. Агар ФКУ-да касал ва соглом одамлар орасида чегара куйиш мумкин булса, МФК-да мумкин эмас. 4. МФК-га жинсий деморфизм хос ,касалликни аёл ва эркакда учрашуви хар хил булади. Масалан, ошкозон-ичак яра касаллиги билан асосан эркаклар касал булади. Агар касаллик оилада аёлларда хам учраса, демак, оилада пробанднинг кариндошлари учун хавф-хатарни даражаси юкори булиб, генетик токни огирлашгани курсатади ва тескариси. 5. Кон-кариндош никохлар куп таркалган популяцияларида касаллик кенг таркалган 6улади.